Midlifecrisis! Aangenaam

Nooit gedacht deze twee woorden samen in een titel aan te treffen? Nou maak je borst maar nat. Aangenaam, mijn naam is midlifecrisis, je weet wel die term waar je misschien om moest lachen. Het sneue midlife mannetje in zijn veel te dure sportwagen en zijn veel te jonge vriendinnetje. Die heeft zeker een midlife? Jazeker, hij heeft mij, gratis en voor niets. Mij wordt namelijk niets geweigerd en ik maak alles stuk. Alles wat je lief was sloop ik zonder genade en ik heb voelsprieten voor jouw zwakke plekken. Aan mij valt niet te ontsnappen en als ik met je klaar ben herken je je leven niet meer terug. Feit!

Sommigen vergelijken mij met de duivel of de man met de zeis. Nou de laatste gaat volgens mij regelmatig lukraak te werk. Ik niet. Niets of niemand ontgaat mij en ik herken mijn prooi van kilometers afstand. En je hoeft helemaal niet van middelbare leeftijd te zijn, zelfs dat is niet nodig. Ergens achter in de twintig pluk ik je net zo eenvoudig van straat. Ik kan uitstekend zieltjes lezen en ik zoek maar één ding: een gapend gat op dat plekje. Stralende harten snel ik voorbij, gelukkige smoelwerken geven me jeuk. Die hoef ik niet. Denk je dat ik kieskeurig ben? Ja en nee. Ja, omdat ik een vruchtbare bodem zoek om me in te nestelen en nee, omdat het me niet uitmaakt wie je was voordat je in mijn greep kwam. Rijk, middelmatig, succesvol, mislukt, dik of dun, het interesseert me geen ene reet.

Slapen doe ik nooit want dit is mijn werk. Soms ben ik het wel eens zat, het voorspelbare komt me dan de strot uit. Midlifers lijken namelijk allemaal op elkaar qua gedrag. Jullie (ex-) partners praten daar graag over mee. Nadat ze zichzelf soms jarenlang voor de gek hebben gehouden dat jullie uniek waren, concludeerden ook zij dat er veel overlap is in jullie dramatische levensloop. Maar wacht, ik ben nu te enthousiast. Laten we bij het begin beginnen; de aanloop naar deze afloop.

Mezelf voorstellen doe ik nooit, ik gris en graai en klauw mezelf gewoon direct vast aan mijn kostganger. Noem het parasiteren, ik vind alles prima, want het dekt de lading. Zwaartekracht, ja dat speelt zeker mee bij de keuze van een prooi. Er moeten zware emoties zijn, trekkende negatieve krachten zo net onder de oppervlakte. Zelf heeft degene dat niet door en ook de partner merkt nog niks. Als dit wel het geval is wordt het stelselmatig ontkend, wat op hetzelfde neerkomt. Het leven wordt geleefd, gejakkerd en uitgezeten. Er lijkt berusting te zijn: dit is mijn lot, zo is het leven en ik zou toch gelukkig moeten zijn?

Een klein knagend gevoel van machteloosheid maakt zich meester van de midlife-man of vrouw. Dit kenmerkt de eerste fase: het gevoel van verlies op alle fronten. Is dit het nou? Is dit alles wat het leven voor mij in petto heeft? Ik help ze een handje door de spiegels extra scherp af te stellen, de conditie af te zwakken en snacks en verlokkingen onder hun aandacht te brengen. Rimpels, wallen, grijze haren, vetrandjes en een slappe huid. Ga er maar aan staan, wat maakt die ene frikandel dan nog uit? Of die tweede en derde... En een borrel gaat er ook wel in, daar hebben ze toch keihard voor gewerkt hun hele leven? Nu zijn zij aan de beurt. Ik hoor ze piekeren, worstelen en dwarsliggen en ik weet dat het gaat gebeuren. Mijn net sluit zich.

Partners kunnen zich achteraf de eerste fase van de midlifecrisis nog wel herinneren. Ik ben er trots op dat ze toch een beetje hebben opgelet. Met terugwerkende kracht zien ze het passieve gedrag en het geklaag en gemopper van hun lief. Hun pogingen om ze op te monteren, de ellende af te zwakken of het ongemak weg te lachen lopen op niks uit. Humor en relativeren helpen toch in moeilijke tijden? Nee! Iemand in crisis heeft geen humor, kan niets relativeren en wenst maar één ding: zich beter voelen. En daar kan ik prima mee helpen.

Had ik trouwens al verteld over de trigger? Ja, ja, er is altijd een trigger, klein of groot, die aanzet tot de tweede fase: woede. Wordt de eerste fase gekenmerkt door onherkenbare angst om ouder te worden, te sterven of niet meer nodig te zijn voor de kinderen en/of vrouw, tegelijk speelt dit gevecht zich in stilte af in het hoofd. Hoe ik dat weet? Ik vergiftig mijn slachtoffers graag met slechte gedachten en aantrekkelijke vluchtroutes en eenmaal getriggerde angst, slaat eenvoudig om in woede. Het grote voordeel van deze kwaadheid is dat ie energie voor tien geeft. Wel zo prettig na een lamlendige passieve niet vooruit te branden periode van rustig anderhalf jaar. Waardoor schrikt de persoon in crisis dan wakker? De dood van een geliefde, een ernstig zieke dierbare of het verlies van werk. De grootste angsten worden ineens werkelijkheid en komen te dichtbij. Stel dat zij de volgende zijn?

De zorgvuldig opgebouwde identiteit wankelt ineens. In werkelijkheid was de identiteit nou juist het probleem. Een midlifecrisis is eigenlijk een identiteitscrisis – een totale twijfel aan zijn, kunnen en geworden. De basis hiervoor ligt in de jeugd (vandaar dat ik iemand altijd volledig scan van te voren), er is ergens iets misgegaan en niet goed afgemaakt tijdens het opgroeien. Personen met een fijne warme ongecompliceerde jeugd val ik nooit lastig, sterker nog, ik krijg daar geen vat op. Gelukkige harten en ogen zijn voor mij onneembare vestingen. Ik hoor je zeggen: maar er is toch met iedereen wel wat? Ja, dat klopt. Het gaat er alleen om wat je ermee gedaan hebt. Iemand in midlifecrisis heeft daar niets of onvoldoende mee gedaan. Dat is geen kritiek maar het zijn pure feiten. Zonder weggestopte en genegeerde pijn had ik geen werk, neem dat maar van mij aan. Je denkt misschien dat ik ongevoelig ben, maar ik vind zelf van niet. Ik begrijp heus wel dat het niet voor ieder mens is weggelegd om aan zichzelf te durven en kunnen werken. Zelfreflectie is geen aangeboren kwaliteit en daarom probeer ik de persoon in crisis een schop onder zijn hol te geven, zodat ie alsnog zichzelf wordt. We hebben het namelijk over mannen of vrouwen met een vage identiteit. Ooit hebben ze zichzelf anders voorgedaan dan ze werkelijk waren, om te overleven of lief te worden gevonden. Een onbewust kinderlijk proces dat ze nu als volwassene niet langer dient. Waar je normaal als puber je identiteit uitvindt, heeft degene die in crisis raakt die cruciale stap gemist. Wie ze wérkelijk zijn diep van binnen? Daar kom ik om de hoek om ze een handje te helpen.

Slachtofferschap is een vereiste en dat wrijf ik ze dagelijks in. Super eenvoudig in de woedefase, ze haten toch alles en iedereen. De kinderen gaan steeds meer hun eigen gang en de partner heeft ook vaak een eigen leven. Het is saai tussen de lakens en geld moet toch eigenlijk rollen? Boven alles voelen ze zich tekortgedaan, onzichtbaar, niet gewaardeerd, gezien en gehoord. Dat dit interne gesprekken zijn weten alleen zij en ik, voor hun gevoel hebben ze iedereen allang duidelijk gemaakt dat het zo niet langer kan. Eenzijdig en in hun eentje hebben ze besloten dat ze beter verdienen en ze zetten hun oogkleppen af. Opeens is het gras overal groener, zien ze mogelijkheden waar eerder keurige afrastering was. Ze worden verliefd op andere getrouwden, kopen alsnog die Harley of die rode Ferrari en gaan gigantisch sporten. Alles wordt té: ze vallen ineens veel te veel af, kleden zich plotseling te jong (welkom pubertijd!), voelen zich weer twintig en gedragen zich als tieners. Ze willen zuipen, vuurwerk tussen de lakens (of op de achterbank) en schaamteloos los gaan. Het voelt als ‘nu of nooit’ en eigenlijk zijn ze gewoon opnieuw of alsnog puber geworden. Je begrijpt dat dit flink botst met hun eigen kroost.

Trap niet in de verhalen die ze de buitenwereld laten geloven,  zoals 'de koek is op en we hebben het echt geprobeerd'. Als dat echt zo was dan waren er geen vechtscheidingen, samengestelde gezinnen op turbo-snelheid (wat natuurlijk nooit gaat werken) en ongelukkige gezichten. Iemand in midlifecrisis maakt je graag wijs dat ie gelukkig is en oplettendheid is geboden. Ik kan je wel verklappen dat ik trots ben op de uiterlijke kenmerken die ze allemaal hebben dankzij mij: een knap staaltje mimiek. In de woedende fase kun je ze betrappen op shark-eyes en dat geldt voor allemaal. Maar het is geen constante – ogen als holle zwarte gaten waar alle glans uit verdwenen is – je ziet ze zo nu en dan. Alle zachtheid die er ooit in zat is verdwenen. Alsof er iemand anders in ze is gekropen, die conclusie hoor je vaak. En dat klopt, ze zijn helemaal mij geworden.

Een midlife- of identiteitscrisis is eigenlijk een chronische depressie, een onderdrukte (de-pressie) ketting van emoties. Soms weten partners daar iets van maar net zo vaak niet. Het onvermogen om te kunnen praten over al die ongelukkige gevoelens of in de kern: het wegdrukken en niet eens meer weten van al het opgekropte verdriet, met een crisis als gevolg. Onverwerkte emoties vergiftigen je ziel en staan geluk in de weg. Ergens onderweg op je levenspad ben je niet gehoord en gezien, omdat je ouders dat zelf ook niet leerden en daardoor niet konden doorgeven. Beschadigde ouders beschadigen vaak onbewust hun kinderen en op een dag moet al die ellende eruit. De vulkaan barst open en daar ben ik dus reuze goed in, alle lagen blootleggen en zout in de wonden strooien.

Over wonden gesproken, iemand in deze crisis is onderweg enorm beschadigd. Vaak weet diegene überhaupt niet dat hij of zij verwond is geraakt. Uiterlijk zie je er immers niets van, maar neem van mij aan: een succesvolle loopbaan, een dikke bankrekening en een optisch perfect huwelijk zeggen allemaal niks. Ik heb daar schijt aan en het mooie is, mijn prooi geeft daar ook steeds minder om, alles moet naar de klote. Samen met de verslavende energie van woede, is verslaving sowieso een handig ding. Het tilt je uit de sleur en je saaie leven. De mlcer (midlifecrisis-er) wil vluchten en al die rotgevoelens kwijt. Als ie naar zijn partner kijkt ziet hij zijn eigen tekortkomingen. Hij kan niet tegen kritiek, omdat hij ergens weet dat hij misschien een petieterig deeltje van het probleem is (wat hij uiteraard stelselmatig wegdrukt) en zoekt de oplossing graag buiten zichzelf. Zijn ego is zo fragiel als een spinnenweb, maar wel met grote kleefkracht voor negativiteit. Als de mlcer zich niet meer goed voelt in zijn huwelijk (want ondergewaardeerd), dan ligt daar toch zijn ongeluk?

Verslaving trekt de mlcer uit de alledaagse saaiheid en het is de enige manier om te vluchten voor zichzelf. Een affaire is de meest voorkomende escape, naast drank-, drugs-, gok- of seksverslaving. Het mooie is dat daarvoor de soulmate in het leven is geroepen, een net zo bekend en voorspelbaar wezen als de persoon in crisis. Voor (ex)partners zal het woord zielsverwant nooit meer die romantische klank hebben als voor naïeve romantici. De tweelingziel is er namelijk net zo slecht aan toe als de mlcer en functioneert als een tijdelijke pleister op de wond. Iemand in crisis vlucht voor zichzelf en laat daarbij alles achter dat hem of haar doet herinneren aan het oude vertrouwde leventje. Ik help daar graag bij. Ik open hun ogen voor die aantrekkelijke soulmate op het werk, bij het schoolhekje of op die datingsite. SM (soulmate) straalt dezelfde negatieve (of manische) energie uit en wil graag redden of gered worden, ze zijn beide ongelukkig en kunnen niet alleen zijn. Een mlcer die de partner verlaat zonder SM als hoofdreden? Ze mogen er graag over liegen, maar de SM is bijna altijd op de achtergrond aanwezig. Geslepen, verslavend en destructief. Een ‘relatie’ tussen die twee is toxisch en al bij voorbaat verloren. Toch komt het voor dat ze bij elkaar blijven, maar dat heeft meer met afhankelijkheid en gezichtsverlies te maken dan met liefdesgeluk. Zoveel is zeker.

Iemand in crisis wordt onherkenbaar. De lieve persoon die eronder zat is pleite, daar zorg ik wel voor. Ik moedig ze aan om hun hart te volgen, blind voor de liefde te gaan, te kiezen voor deze goddelijke man of vrouw, vol beloftes en aantrekkelijkheden. Ineens worden ze op een voetstuk gezet, overladen met cadeautjes en de eigen partner verbleekt naast de perfecte SM. Deze laat geen kans onbenut om de mlcer binnen te hengelen. Leugens, bedrog, de ander (financieel) uitkleden, niets is die twee te gek. Was de vorige identiteit van de mlcer betrouwbaar zijn en nooit liegen? Ik zorg er persoonlijk voor dat liegen en bedriegen de tweede natuur is die zo geperfectioneerd wordt, dat ze zelf niet meer weten wat de waarheid is. Het achtergelaten gezin kijkt machteloos toe hoe hun geliefde partner en ouder ze laat vallen. Dat is namelijk wat er gebeurt, het onvoorstelbare wordt realiteit. De eerder zo geliefde brave huisvader of moeder, partner, zoon, dochter, vriend of vriendin is veranderd in een egoïstische vreemde. Als je verblind door je roze bril verliefd bij je nieuwe liefje zit wil je misschien ook wel een tweede leg; een liefdesbaby van jullie samen? Ja, dat gebeurt vaker dan je denkt. Nogmaals: ik heb het niet over gelukkige nieuwe gezinnen opgebouwd met tijd en aandacht. Ik bedoel de turbo bevliegingen die een kinderschare met zich meeslepen die zich moeten aanpassen aan de nieuwe liefde van hun losgeslagen ouder. Zonder inspraak of overleg. Ik zorg er persoonlijk voor dat die liefdeshormonen lekker doorstomen, dat alles ad hoc en impulsief verloopt. Misschien is dat heel pijnlijk voor de achtergeblevenen, maar het opent tegelijk ogen. Ik hou van duidelijkheid en controle, net als mijn slachtoffers dat doen. Het geeft ze nog enige grip op hun leven en de achtbaan van emoties.

Als je partner plotseling vreemdgaat, vergaat je wereld. Je wilt het niet geloven, hoe kan iemand zoiets doen? Je besluit ervoor te vechten, want je wilt het goede uit het begin terug. Naast al het respectloze liegen en bedriegen, het verdriet, de pijn, de wanhoop en het ongeloof worden er vaak nog verder grenzen verlegd. We geven de mlcer de ruimte, want op die SM hebben we geen invloed. Weet jij veel dat je de ander niet kunt redden… Een mlcer heeft zijn eigen pad te gaan en daar hoor jij niet langer bij. Wie wenst er niet dat de verhouding stopt en verlangen we niet het allermeest naar alsnog die spijtbetuiging en waardering? Helaas, die staan niet in mijn woordenboek. Als er al spijt is, dan wordt deze niet gedeeld of hardop uitgesproken. Of het komt te laat, na tien jaar of zo. En je kunt beter leren jezelf te waarderen, dat scheelt bergen frustratie. Neem maar van mij aan, als zij er (misschien) klaar voor zijn, ben jij er klaar mee. Echt!

Zijn er mlcers die mijn dans ontspringen? Een enkeling weet zich uit mijn klauwen te worstelen, heeft enige zelfreflectie en gaat in therapie, maar die dapperen zijn op één hand te tellen, net als de relaties die dit overleven. Vaak komt er een tweede crisis overheen, nog erger dan de onderdrukte eerdere. Een midlifecrisis zit je gewoon uit en daarmee basta. Een man doet daar tien jaar over en een vrouw flikt het in vijf jaar, maar ik geef geen garanties. Sommige herhalen de midlife-dans tot aan hun dood en anderen leren hun les door schade en schande. Na woede komt diepe depressie en daarna acceptatie, tenminste als je niet blijft terugvallen in eerdere fases. Klinkt heel eenvoudig, maar dat is het niet. Zo eerlijk wil ik ook wel zijn. Een midlifecrisis is geen keuze, net als partner zijn van een mlcer. Wat je er vervolgens mee doet is aan jou en aan jou alleen.

Raakt niet iedereen rond zijn vijftigste in een identiteitscrisis? Nee hoor, al hoort een transitie er wel gewoon en gezond bij. Daarvoor moet je bij mijn collega zijn, genaamd midlifetransitie. Je overdenkt dan je leven met of zonder hulp, onderzoekt waar het passender en of gelukkiger kan en je zet je stappen. Je wisselt bijvoorbeeld van baan, blaast je relatie nieuw leven in of gaat emigreren. Kortom: je zoekt de oplossing in jezelf in plaats van totaal buiten jezelf. Prima, moet je lekker zelf weten. Persoonlijk vind ik daar geen barst aan, maar ja; ik houd ook ontzettend van drama, ellende, grote ego’s en kleinzieligheid. Boven alles resoneer ik met slachtofferschap, die types pik ik er zo uit. Maar als ik ze dan jaren later de crisis uit schop moet ik eerlijk bekennen dat ik best een beetje trots ben. Ze zijn uiteindelijk toch tot de conclusie gekomen dat ze zelf de regie over hun leven en geluk moeten pakken. Tussen de brokstukken van hun verknalde leven proberen ze weer iets op te bouwen. Zoals herstel van de broze band met hun kinderen en dat moedig ik alleen maar aan. Ik moet zelf immers ook door, er wachten altijd weer nieuwelingen. Een midlifecrisis is immers van alle (leef)tijden.

Was getekend – midlifecrisis, @Missnienox - 10 november 2023

Wil je meer lezen over dit schokkende en verdrietige fenomeen? Misschien vind je de volgende artikelen ook interessant. De midlifecrisis vanuit verschillende perspectieven:

Wijsneus

Mijn baas? Een lastig mens! Een hond vertelt...

Midlife-man

Underdog

Prooi