Wat is liefde nou echt?

Foto: Scott Webb

Ik heb het hier natuurlijk over de romantische liefde 

Zij die wordt bezongen in de mooiste en meest verdrietige liedjes. Dit is de liefde die ik tot voor kort als enige echte liefde beschouwde. Een liefde buiten mezelf in de persoon van een ander. Zonder diegene zou ik geen liefde kunnen meemaken. Dacht ik. Met het wegvallen van die persoon (mijn liefste) verloor ik de liefde volledig. Ik was haar kwijt en rouwde diep om dit verlies. Hoe zou ik mijzelf ooit nog compleet kunnen voelen? Mijn alter ego had mij in de steek gelaten en dit geslagen gat zou niet te dichten zijn. Ik voelde me geamputeerd.

Nu ga ik heel veel mensen teleurstellen en wanneer je afhaakt is dat je goed recht

De meerderheid van jullie zit in een vaste relatie, meestal een huwelijk. Ik heb twee lange liefdesrelaties achter de rug, dus ik weet er wel iets vanaf. Vooral achteraf - met terugwerkende kracht. Hier komt ie! De romantische liefde is gebaseerd op afhankelijkheid, het constant veilig stellen van elkaars liefde. Liefde zou vrijelijk moeten stromen, maar wordt op deze manier langzaam gesmoord. We creëren met onze relatievorm een schijnveiligheid. Heel langzaam verandert de spontane verliefdheid in een liefde op voorwaarden. Het ergste is dat dit vanzelf gaat en meestal volledig onbewust.

Foto: Frank McKenna

Een liefdesrelatie in vogelvlucht

We starten in volle verliefdheid of worden dat onderweg. We trappen het gaspedaal flink in en dragen de bekende roze bril. We zien enkel positieve dingen in de ander, zoals een prachtig uiterlijk en fantastische karaktertrekken. Negatieve zaken weigeren we te zien. We zijn verslaafd aan elkaar en geven daar volledig aan toe. Het liefst zijn we dag en nacht samen en daarnaast blijven we constant in contact. Via alle moderne media is dat makkelijker dan ooit.

Verliefdheid maakt ons onzeker, dus zoeken we steeds naar bevestiging

We maken tijd vrij om te laten zien hoe belangrijk we elkaar vinden. Langzamerhand verwaarlozen we onze vriendschappen een beetje en onze hobby’s worden steeds minder belangrijk. In het ergste geval geven we onze autonomie op om samen een twee-eenheid te vormen. Groeiend naar elkaar toe gaan we steeds meer op elkaar lijken (met onze identieke fleecejassen). Het hechtingsproces is in volle gang. Als het goed is hebben we onbewust iemand gekozen met karaktereigenschappen die de onze aanvullen. Wat bij ons ontbreekt complementeert de ander. Hier ligt de basis voor afhankelijkheid, want we hebben de ander steeds meer nodig om ons compleet te voelen.

Eerst is de symbiose heerlijk en veilig – al blijven we onzeker als we niet samen zijn

We besluiten om zo snel mogelijk te gaan samenwonen zodat we zeker weten dat de ander echt voor ons kiest. We durven onze eventuele twijfels niet te delen, want stel je voor dat de ander niet twijfelt. ‘Geen slapende honden wakker maken’, denk je op je hoede. Het is in deze eerste twijfel-periode dat je misschien probeert een oude hobby op te pakken. Je krijgt weer behoefte om met een vriend af te spreken. Je bent nu al zolang zo hecht dat het tijd wordt voor wat lucht.

Dit valt niet in goede aarde bij je geliefde, want die ruikt onraad

Het maakt haar of hem heel onzeker dat je nu ineens tijd met een ander wilt doorbrengen. Er wordt gemokt of ruzie gemaakt en het enige dat jij wilt, is een beetje vrijheid terug veroveren. Om het gezellig te houden besluit je af te zien van je idee. Hier wordt de kiem gelegd voor onvrede: blijkbaar mag jij jezelf niet zijn in deze relatie?! Waar je eerst teveel of zelfs alles opgaf, mag en kun je ineens niet meer terug. Je moet beschikbaar blijven en zo blijft de schijnveiligheid in stand. Er zijn namelijk geen garanties dat de ander blijft, je bent niet elkaars bezit.

Samen heb je je in een situatie gemanoeuvreerd waaruit geen weg terug lijkt te zijn

Dit kan een kantelpunt zijn: gaan we in gesprek en bevechten we onze eigen autonomie? Of kiezen we voor een stille oorlog en spelen we zwijgend vrede? Als we zo bang zijn om elkaar te verliezen kunnen we het heel eng vinden om echt eerlijk te zijn. Misschien omdat we nooit geleerd hebben liefdevol te communiceren? Of omdat we onszelf zo verloochend hebben en afhankelijk zijn geworden van de ander, dat er niets van onszelf is overgebleven. Ergens vrezen we dat we niet in staat zijn om alleen te leven. Zonder de ander zijn we niets. Deze gedachte kan zo beangstigend zijn dat we jarenlang in een liefdeloze relatie blijven hangen. Alles opgegeven hebbend wat waarde voor ons had.

Liefde wordt een gevangenis in plaats van een dynamische stromende kracht 

We hebben niet door dat we ons gedragen als het kleine kind dat nog in ons zit. Een klein kind heeft recht op liefde en eist dat ook - van zijn ouders. Ook al ontvangt ie niks, hij blijft het zoeken. Wij eisen alsnog die onvoorwaardelijke liefde en vinden dat we daar recht op hebben. Alleen onze partner is niet onze ouder en wij zijn volwassen geworden. Als het goed is. Bovendien hebben we helemaal geen recht op een ander. Door allerlei redenen uit het verleden, het ontbreken van inzicht en kennis wist ik er weinig van en door schade en schande heb ik mijn lessen moeten leren. Ineens zie ik overal afhankelijke liefdesrelaties.

Aanklampende angstigen houden elkaar krampachtig vast, waardoor de liefde verstikt raakt. Er wordt gemopperd en geklaagd in jarenlange huwelijken, maar uit elkaar gaan is geen optie. Zo modderen sommigen voort in relaties waar nog amper liefde komt kijken. Mensen kunnen niet met en niet zonder elkaar en het breekt mijn hart.

Vroeger waren huwelijken zakelijke overeenkomsten en dat pakte vaak goed uit

Financiële zekerheid en een vergelijkbare afkomst waren doorslaggevend. Tot de jaren 70 was scheiden geen optie. Mensen maakten er het beste van en pasten door hun zelfde achtergrond vaak wonderwel bij elkaar. Of ze groeiden naar elkaar toe, maar bovenal was men realistisch. Er waren monden te voeden, werk dat gedaan moest worden en het was al mooi als je elkaar kon gedogen. Vroeger waren families en gemeenschappen hechter, er was simpel gezegd een veel groter netwerk om je geluk uit te halen. Vrouwen praatten en werkten met elkaar. Familieleden en dorpsgenoten voedden mee op of namen andere taken op zich.

Sindy's & poster Neuschwanstein Beieren

Tegenwoordig moet de liefde perfect zijn. Onze partner moet naast minnaar, maatje, gesprekspartner en zielsverwant, ook de beste vader of moeder voor onze kinderen zijn

Dit alles wensen we nu in 1 partner en met ons eigen gezin. Ons wereldje is kleiner geworden en daardoor ligt de druk op onze relatie torenhoog. We kunnen onvoorstelbaar onrealistische romantische ideeën hebben over de liefde en films, televisie, boeken en songs hebben hier grote invloed op.

Wij hebben geen recht op de ander. Liefde betekent vrijheid en het stroomt het beste zonder beperkende afspraken

Hiermee bedoel ik niet dat je niet trouw hoeft te zijn of direct uit elkaar moet gaan wanneer het een beetje moeilijk wordt. Wat ik wil zeggen is dat we onszelf in een starre positie zetten, door een ander te claimen. Het heeft vertrouwen nodig om de ander vrij(er) te kunnen laten. Het heeft mij tientallen jaren gekost en 2 relaties die uitmondden in overspelige echtgenoten, om in te zien wat er nu eigenlijk fout ging. Mijn ex-partners hadden hun eigen deel, het mijne was inzien wat mijn naïeve kijk op de liefde mij had gebracht. Ik ben als de sodemieter emotioneel volwassen geworden en probeer nu met mijn opgedane kennis en ervaring betere keuzes te maken in de liefde.

Ik heb haar nu een beetje door, al valt er nog een leven lang te leren. Ik was de liefde helemaal niet kwijt, ze zat al de hele tijd in mij. Door van mijzelf te leren houden stroomt de liefde als een dolle door mijn hart. Dit hart van mij was compleet opengebroken door liefdesverdriet en alle muren waren kapot geschoten. Vervolgens is mijn hart open gebleven en de liefde stroomt. Liefde uit mij en van mij. Vrij te schenken aan iedereen die ik wil, onvoorwaardelijk en vrij. Dat is de liefde. Ik heb haar gevonden en ik raak haar niet meer kwijt. Verliefdheid is eigenlijk de projectie van je eigen liefde op de ander. Die ander is een reflectie van je eigen hart, je herkent de liefde in diegene.